Hoparlör

Hoparlörler, televizyon, telefon, radyo gibi cihazlardaki ses bilgisinin duyulabilir hale gelmesini sağlar. Çalışma sistemleri elektromanyetik alan özelliklerine dayanmaktadır. Telefonun icat edilmesi hoparlörlerin gelişmesine katkı sağlamıştır. Günümüzde kullanılan hoparlörler elektrostatik, elektrodinamik, elektromanyetik ve elektrostatik olarak dört farklı tiptedir.

Ticari olarak satışa sunuşmuş olan ilk hoparlörler olan hareketli bobinli hoparlörlerin yapısı daire ya da elips şeklindeki diyaframdan oluşmaktadır. Diyafram kenarları ve ortasında dizilen yayların yardımıyla metal bir çerçeveye asılı durur. Ortasına tutturulan silindir bir çekirdek ile üzerine sarılı bir ses bobininden oluşur. Çekirdek ile bobin mıknatısın kutuplarının arasında yer alır. Eskiden bir yükselticiden alınan doğru akım ile çalışan elektromıknatısların kullanıldığını belirtebiliriz. Günümüzde ise seramik maddeler ile yumuşak demirden kalıç mıknatıslar kullanılır.

Hoparlörler Nasıl Çalışır?

Hoparlörlerde kullanılan bobin içinden elektrik akımı geçtiği sırada elektromanyetik alan yaratabilen sarılmış teldir. Sinyalin gelmesiyle elektromanyetik bir gücün etkisiyle hareket eder. Diyaframa sıkı bir şekilde tutturulan bobin diyaframın da hareket etmesini sağlar. Diyafram hareket ettiğinde bu elektrik sinyalindeki değişikliklere uyumludur ve havaya ses dalgaları yayar. Genlik ses dalgalarının dikey büyüklük derecesidir. Genlik ses dalgalarının oluşmasında etkili olan sıkışma ile genleşme arasındaki farktır.

Kaynağa bağlı olarak ses dalgalarının genlikleri değişiklik göstermektedir. Ses düzeyinin artması istendiğinde sinyalin şiddetinin arttırılması yeterlidir. Düşük şiddetteki sinyallerin azaltılması gerekir. Desibel (dB) sesin şiddetinin ölçüldüğü ölçü birimidir. Bununla sesler sayısal olarak ifade edilebilir. İnsanlar için 30-60 dB arasındaki sesler normal şiddettedir. Bunun üzerindeki sesler ise gürültü olarak ifade edilir.

Bu özelliklere göre hoparlörlerin ses kalitesini belirleyen faktörler arasında ses dalgalarının genlikleri yer alır. Hoparlörlerden çıkana ses dalgalarının yayılması için de koni formu kullanılır. Bu sayede sesler akustik şekilde yayılır.

Hoparlörlerin Bölümleri

Hoparlörler temel olarak üç ses bölümünden oluşur. Yapıları farklı olan bu bölümler ise bas tiz ve mid olarak tanımlanır. Bas bölümünde geniş diyafram bulunurken, tiz bölümündeki diyaframlar küçük çaplıdır. Her hoparlörün karmaşık bir ses karakteri bulunmaktadır. Hoparlörlerin tasarımında ses karakteri şekillendirilir ve duyularımıza hitap edebilecek duruma getirilir.